یکی از سیاستمداران بانفوذ کشور — محمد اسمعیل خان — با تائید نمودن این حادثه معلومات داد که کدام اقدامات به رهبری جدید در خاتمه بخشیدن به جنگ دوامدار کمک کرده میتواند، چرا موعد برگزاری ملاقات مسکو در باره افغانستان به تعویق انداخته شد و همچنان نقش روسیه در حل منازعه بین الافغانی چه می باشد. اسمعیل خان نه تنها به صفت یکی از رهبران حزب «جمیعت اسلامی» شهرت دارد، بلکه او همچنان انتقادکننده آشتی ناپذیر حکومت فعلی و جنبش «طالبان» می باشد. او طی سالیان دراز در مقام والی ولایت استراتژیک هرات ایفای وظیفه نموده و مساعی او امکان مبدل ساختن این منطقه به یکی از مناطق امن تر و شگوفان در کشور فراهم ساخته است. این سیاستمدار در این اواخر تقریباً مصاحبه نمی کند، اما برای آژانس بین المللی «روسیه امروز» به قایل شدن استثنا موافقه کرد. مصاحبه را افگینی اوریول انجام داده است.
- آقای اسمعیل خان، روسیه آمادگی فعال برای ملاقات بین المللی در باره افغانستان پیش می برد که در آن، طوریکه انتظار میرود، در مسکو نمایندگان مقامات رسمی کابل و جنبش تندرو «طالبان» شرکت خواهند کرد. به نظر شما، آیا طرفین منازعه امروز برای مذاکرات آماده اند؟ انتظارات شما از ملاقات آینده چه اند؟
برگزاری ملاقات به «چارچوب مسکو» به اولین مورد مبدل خواهد گردید، وقتیکه حکومت افغانستان در پشت میز مذاکرات با طالبان می نشیند. قبلاً چنین کار رخ نه داده بود. این از فیض مساعی روسیه ممکن میگردد. اگر ملاقات صورت گیرد، این به یکی از اقدامات بسایر مهم در راه حل بین الافغانی مبدل خواهد گشت.
- روسیه به مثابه یکی از قدرت های بزرگ جهان میتواند به این امر مساعدت نماید، تا خونریزی در افغانستان متوقف شود و در کشور بالاخره صلح حکمفرما گردد. ولی، تا این کار رخ دهد، هردو طرف منازعه — هم حکومت و هم طالبان — باید با یک دیگر کاملاً صادق باشند.
چرا، به نظر شما، فیصله راجع به تغییر موعد برگزاری ملاقات در مسکو اتخاذ شده بود؟
— در اینجا علل مختلف ممکن اند. یکی از آنها این بوده میتواند که حکومت افغانستان نمی خواست با طالبان وارد گفتگوی مستقیم گردد. علت ممکن دومی — کابل عقیده دارد که روسیه به «طالبان» کمک میکند. سوم — امریکا نسبت به این ملاقات، خاصتاً با درنظرداشت اینکه آن باید در روسیه صورت گیرد، احساس اعتماد نمی کند.
— هم مردم ما و هم حکومت ما — همه معتقدند که بین افغانان باید آشتی فرا رسد. روسیه به مثابه ابرقدرت میتواند به اندازه قابل ملاحظه به آشتی در افغانستان، اگر صادقانه این را خواسته باشد، مساعدت نماید.
روسیه — همسایه نزدیک ماست و نفوذ آن در اینجا به مراتب، نسبت به نفوذ دیگران، دول دورتر، قوی تر است. دو کشور ما خصوصیات و عنعنات بسیار زیادی مشترک دارند. من عقیده دارم که، اگر هردو طرف منازعه در افغانستان — هم حکومت و هم طالبان — نسبت به یک دیگر و همچنان نسبت به چنین ملاقات ها، مانند مسکو، با صداقت و اعتماد برخورد نمایند، این بر جریان آشتی ملی نیز تائثیر مثبت بجا خواهد گذاشت.
- بسیاری از سیاستمداران که من توانستم در کابل با آنها ملاقات نمایم، فگر میکنند که جنگ در افغانستان مدتها قبل از کنترول خود افغانان خارج شده است. به عقیده آنها، اگر بزرگترین دول، از جمله فدراسیون روسیه و ایالات متحده، باهم به توافق نه رسند، منازعه در کشور خاتمه نخواهد یافت. آیا شما این اظهارت را تائید میکنید؟
— نمی توانم بگویم که کاملاً با این موافقم. جنگ بین افغانان پیشبرده میشود و در آن افغانان کشته میشوند. برعلاوه این، طوریکه ما می بینیم، در افغانستان حضور ایالات متحده حفظ شده و این حضور مورد پسند روسیه نمی باشد. هردو کشور در صورت که خواسته باشند، میتوانند به خونریزی خاتمه بخشند، ولی این جنگ به آنها تعلق ندارد.
نقش خاص را در این پروسه پاکستان بازی میکند که افراد مسلح را آموزش میدهد و آماده می سازد و بعد از آن آنها را به افغانستان می فرستد. پاکستان، با تلاش ایجاد بی نظمی در کشور ما، حمایت قابل ملاحظه از تروریستان بعمل می آورد. این کار در طول 25 سال ادامه دارد.
- آیا شما عقیده دارید یا خیر که چنین حضور وسیع امریکا در افغانستان با اهداف اعلام شده با درنظرداشت این که جنگ در کشور فروکش نمی کند، اما برخلاف، مناطق هرچه نو را احتوا میکند، مطابقت دارد؟
تاریخ نشان داده، به هراندازه که نیروهای بیگانه در سرزمین افغانان باقی بمانند، به همان اندازه جنگ دوام خواهد کرد. مردم ما همیشه به خاطر استقلال خود مبارزه خواهد کرد. راه بسوی صلح در افغانستان از طریق مداخله خارجی، مسخرساختن یا تثبیت زورگویانه این یا آن رژیم قرار ندارد. یگانه راه — این آشتی ملی است. برعلاوه این، حکومت کشور باید توسط مردم انتخاب گردد، بلکه نباید از طرف کسی از خارج تعیین شود. کشورهای دیگر نباید در جریانات سیاسی داخلی ما مداخله نمایند.
- آیا شما تغییرات مثبت در افغانستان بعد از انتخابات مجوزه ریاست جمهوری سال 2019 انتظار دارید یا خیر؟
— اگر رئیس جمهور آینده افغانستان توسط مردم انتخاب شود، و انتخابات بدون مداخله کشورهای دیگر، بشمول امریکا و متحدان آنها در ناتو، صورت گیرند، اگر رئیس نو دولت وعده های خود را اجرا کند، من فکر میکنم، اوضاع بسوی بهبودی تغییر خواهد کرد. اگر همه چیز برخلاف پیشرود، بی نظمی هنوز هم ادامه خواهد یافت.
حاکمیت که توسط مردم انتخاب نشده باشد، و بر آن برخلاف اراده آن تحمیل شده باشد، هیچگاه دیر دوام نکرده است. در چنین وضع بین حکومت و مردم منازعه بروز میکند — طوریکه این در افغانستان رخ داد.
- کدام اقدامات، به نظر شما، باید رئیس جمهور نو برای آن اتخاذ کند، تا صلح را در کشور اعاده کند؟
— قبل از همه، بسیار مهم است، تا رئیس جمهور آینده درد اتباع خود را احساس کند. برعلاوه این، او باید در تمام عرصه های زندگی جامعه، قبل از همه، در عرصه امنیت و اقتصاد، نظم برقرار نماید. او باید با تجارت مواد مخدر، بی کاری و فساد مبارزه نماید و کاری کند، تا کسب مقامات اداری در بدل پول ناممکن گردد. اگر در باره مناسبات بین المللی صحبت نمود، پس رئیس نو دولت باید مناسبات با کشورهای همسایه توسعه بخشد.
با رعایت این شرایط ملت از رئیس جمهور حمایت خواهد کرد و حاکمیت او با گذشت هروز رشد خواهد کرد. آنگاه ملت و رهبری نو انتخاب شده توسط آن با مساعی مشترک به جنگ خاتمه خواهند بخشید.
